Truyện Trạng Quỳnh - Truyện được lưu truyền ở nước ta từ thế kỷ XVIII, lúc đầu chỉ là những giai thoại truyền khẩu từ người này sang người khác, từ vùng này đến vùng khác, dần dần kết Hoàng Xuân Hãn thì đến khoảng đầu thế kỷ XX, nước ta mới có Truyện Trạng Quỳnh: được ghi chép bằng chữ Nôm. Dù là truyện truyền khẩu hay thành văn có người vẫn phỏng đoán Truyện Trạng Quỳnh xuất xứ từ một con người có thật tên là Nguyễn Quỳnh ở tỉnh Thanh Hóa, sống vào thời vua Lê chúa Trịnh ? Do đó phần lớn các bản sách Trạng Quỳnh đều bắt đầu bằng chuyện Sao sáng xứ Thanh (hoặc Dê đực chửa). Cho đến năm 1985, sau bài Phát hiện giư phá Trạng Quỳnh đăng trên báo Nhân Dân (NDCN 23.6.1985) của PGS Vũ Ngọc Khánh đã có một số bài viết bàn luận, lý giải về mối quan hệ giữa Nguyễn Quỳnh và Trạng Quỳnh. Truyện Trạng Quỳnh còn thể hiện trí thông minh của nhân dân. Tiếng cười của họ đã phủ định mọi thế lực, biến thần thánh, vua chúa, quan lại… thành một lũ người ngốc nghếch, bất lực, vụ lợi và đê tiện. Ta có thể tìm thấy khía cạnh này trong bất cứ giai thoại nào của kho truyện Trạng Quỳnh. Tất cả những câu chuyện xoay quanh cuộc đời Trạng Quỳnh được viết thành những mẩu truyện ngắn, dễ đọc, dễ nhớ. Câu từ đơn giản, không xa hoa, mỹ lệ, thậm chí đôi khi còn mang tính khẩu ngữ. Thủ pháp gây cười mang tính nghệ thuật cao, nghệ thuật kể chuyện dân đã, tục mà thanh, thanh mà tục (truyện Chọi gà, Đá bèo, Quyển sách quý). Nói lái trong Truyện Trạng Quỳnh đây chất trí tuệ, có chủ đích hẳn – hoi chứ không mang tính ngẫu nhiên.