Vào những năm 1942 - 1943, Người viết tập thơ này gần như trong tâm thế không có ý làm nghệ thuật hay lưu danh hậu thế mà chỉ cốt để ngâm thơ cho khuây khỏa những tháng ngày “mất tự do”. Tuy nhiên “Nhật kí trong tù” của Bác đã trở thành tác phẩm văn học mang rất nhiều ý nghĩa từ cuộc sống đời thường đến với những thế hệ người đọc một cách sâu sắc và độc đáo. “Có thể xem Nhật kí trong tù như một bức chân dung tự họa con người tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Đọc tác phẩm “Nhật kí trong tù”, chúng ta sẽ bắt gặp con người Chủ tịch Hồ Chí Minh với tất cả vẻ đẹp phong phú, sâu sắc trong tâm hồn, trong tính cách, trong cách nhìn, cách nghĩ suy về cuộc đời và con người. “Nhật kí trong tù” đúng là một “bức chân dung tự họa” bằng thơ về con người và tinh thần của người sáng tạo ra nó.